Traumasporen in lichaam, brein en geest | Bessel van der Kolk

Ik zou bladzijden vol kunnen schrijven met de inzichten uit dit boek. Zoveel expertise, zoveel kennis, verzameld doorheen "een dertig jaar lange poging om te begrijpen hoe mensen omgaan met traumatische ervaringen, ze doorstaan en ervan herstellen", zoals Van der Kolk het zelf benoemt. Gouden inzichten over de neurologische en fysiologische gevolgen van trauma, gouden inzichten over behandelmethodes...

Maar dit stukje over yoga en de resultaten van de beoefening ervan (gezien mijn beroepsmisvorming:)) wil ik absoluut delen.

Trauma, spanning en de zoektocht naar herstel

Een passage uit verhaal van de cliënte van Van der Kolk:

"Ik heb zelf yoga-oefeningen gedaan in een kamer die uitkijkt op een meer. […] Het is echt interessant om na te denken over hoe ik jarenlang resoluut heb geweigerd om naar mijn lichaam te luisteren, terwijl het zo'n belangrijk deel is van wie ik ben. Toen ik gisteren yoga-oefeningen deed overwoog ik om mijn lichaam mij maar gewoon het verhaal te laten vertellen dat het kwijt wil, en tijdens de houdingen waarbij je je heupen spreidt, waren er veel pijn en verdriet. […] Ik begrijp nu hoe onevenwichtig ik ben geweest en hoe hard ik heb geprobeerd om het verleden te ontkennen, terwijl het een deel vormt van mijn ware zelf. Ik kan zoveel leren als ik daar open voor sta en dan hoef ik niet meer elke minuut van de dag tegen mezelf te vechten".

Lichaamsbewustzijn en stressreductie: de weg naar herstel

Een van de duidelijkste lessen uit de hedendaagse neurowetenschap is dat ons zelfgevoel verankerd ligt in een vitale verbinding met ons lichaam. We kunnen onszelf niet werkelijk kennen als we onze fysieke gewaarwordingen niet kunnen voelen en interpreteren. Hoewel gevoelloosheid (of sensatiezucht) het leven draaglijker kan maken, is de prijs die je ervoor betaalt dat je het bewustzijn verliest voor wat er in je lichaam gebeurt, en daarmee het gevoel dat je echt leeft.

Yoga: herstel in beweging

Yoga blijkt een geweldige manier te zijn om (opnieuw) een relatie te krijgen met de innerlijke wereld en daarmee een zorgzame, liefdevolle, zinnelijke band met het zelf.

Als je niet kunt voelen wat je lichaam nodig heeft, kun je er niet voor zorgen. Als je geen honger voelt, kun je jezelf niet voeden. Als je angst verwart met honger, eet je misschien te veel en als je niet kunt voelen dat je verzadigd bent, blijf je eten. 

Daarom is het cultiveren van zintuiglijke waarneming zo'n kritiek aspect van traumaverwerking. Het simpele feit dat je opmerkt wat je voelt, resulteert in emotieregulatie en helpt je om niet langer te proberen om te negeren wat er in je omgaat. Zodra je je lichaam met nieuwsgierigheid begint te benaderen in plaats van met angst, verschuift alles.

Heling op jouw tempo

Lichaamsbewustzijn verandert ook je tijdsgevoel. Trauma geeft je het gevoel dat je voor eeuwig vastzit in een staat van machteloosheid en afgrijzen. Bij yoga leer je dat elke gewaarwording een hoogtepunt bereikt en dan weer afzakt. Het besef dat elke ervaring tijdelijk is, verandert je kijk op jezelf.

Echter kan het herwinnen van interoceptie confronterend zijn. Wat gebeurt er als je een pas ontdekt gevoel in je borstkas ervaart als woede, angst of bezorgdheid? 

Intense fysieke gewaarwordingen kunnen de demonen uit het verleden ontketenen die zo zorgvuldig in bedwang waren gehouden door gevoelloosheid en onoplettendheid.

Traag, in een slakkengang, kan je leren om opnieuw met je lichaam samen te werken. Het lichaam als bondgenoot, niet als vijand. Dat is waar echte heling begint.

Liefs, Daria